Dita Botërore e Riciklimit: cili është burimi i shtatë dhe si kujdesemi për mjedisin në Ballkanin Perëndimor?

A e dini se çdo 18 Mars, ne festojmë Ditën Botërore të Riciklimit në mbarë botën? Nëse jo, mos u habitni shumë, kjo datë u shënua në vitin 2015 dhe u festua për herë të parë në vitin 2018.

Qëllimi i saj është të rrisë ndërgjegjësimin për rëndësinë e riciklimit, ekonomisë qarkulluese, riciklimi i së cilës është pjesë integrale dhe mbrojtjes së burimeve natyrore. Fondacioni Botëror i Riciklimit e themeloi atë. Përveç burimeve jo të rinovueshme si uji, ajri, gazi natyror, qymyri dhe mineralet, ky Fondacion e njeh riciklimin si të shtatin, një burim i domosdoshëm, i cili, ndryshe nga të tjerët, është i rinovueshëm.

Shumë vende në mbarë botën e kanë kuptuar rëndësinë e riciklimit, ndaj e inkurajojnë atë në mënyra të ndryshme, ndërsa në Ballkanin Perëndimor situata është disi ndryshe.

Për shembull, sipas të dhënave të Eurostat-it të publikuara në publikimin e Entit të Statistikave të Serbisë me titull statistikat dhe llogaritë Mjedisore, përqindja e mbetjeve të ripërdorura në nivel të Bashkimit Evropian është 49.4%, ndërsa në Serbi, përqindja është vetëm 4%.

Situata është shumë më e mirë në Kroacinë fqinje, ku kjo përqindje është më e lartë se mesatarja evropiane dhe arrin në rreth 56%, ndërsa në Mal të Zi, vetëm 1% e mbetjeve komunale riciklohen.

Për të shënuar datën e sotme dhe për të theksuar rëndësinë e riciklimit dhe mënyrave të tjera të kujdesit për mjedisin, ne kemi përgatitur histori për aksionet e fundit në lidhje me kujdesin për natyrën dhe mbrojtjen e mjedisit. Gjithashtu po ndajmë informacione për dhurimin për shkaqe ekologjike në Ballkanin Perëndimor dhe disa aktivitete në të cilat mund të përfshiheni vazhdimisht dhe të kontribuoni në ruajtjen e mjedisit, qoftë riciklimi apo ndonjë mënyrë tjetër.

Si dhuron Ballkani Perëndimor për mjedisin?

Mbrojtja e mjedisit është fusha që kompanitë mbështesin më shumë. Sipas të dhënave të mbledhura deri më tani gjatë hulumtimit tonë në Serbi, rreth 380,000 euro janë dhuruar për mbrojtjen e mjedisit vitin e kaluar përmes 134 aksioneve bamirëse, që është 3.3% e numrit të përgjithshëm të të gjitha aksioneve filantropike. Në 2/3 e rasteve këto kanë qenë përfitime me efekte afatgjata.

Sipas të dhënave tona paraprake, në Kroaci janë dhuruar 73,1 mijë euro për mbrojtjen e mjedisit në vitin 2021. Në këtë shtet, 1,2% e të gjitha aksioneve të regjistruara janë dedikuar për këtë qëllim. Të dhënat aktuale për Bosnjën dhe Hercegovinën tregojnë se 123.4 mijë euro janë dhuruar për çështje mjedisore përmes 4.4% të të gjitha aksioneve të regjistruara deri më tani.

Një vit më parë, komuniteti në Mal të Zi ka ndarë 56.6 mijë euro për një mjedis më të shëndetshëm përmes 1.5% të aksioneve bamirëse të regjistruara.

Aktualisht nuk ka të dhëna për shumat e dhuruara për Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, por vetëm për numrin e aksioneve të dhurimit të destinuara për mbrojtjen e mjedisit. Kështu, 8% e donacioneve ishin të destinuara për mbrojtjen e mjedisit në Shqipëri. Të dhënat për Kosovën tregojnë se në vitin 2021, 1.2% e aksioneve i janë kushtuar kësaj teme, ndërsa në Maqedoninë e Veriut 4.7% e aksioneve bamirëse janë realizuar për mjedisin.

Mund të shohim se mbrojtja e mjedisit nuk është një çështje alarmante për filantropinë dhe donacionet në Ballkanin Perëndimor, por nuk mund të thuhet se është lënë tërësisht pas dore.

Për të marrë të dhëna më të thella dhe më të detajuara dhe një pasqyrë të qartë mbi shumat e regjistruara, donatorët, pranuesit dhe donacionet nga viti 2015 e deri më sot, ju mund të regjistroheni në aplikacionin tonë Giving Balkans.

Aksione aktuale për mbrojtjen e mjedisit

Çdo javë për ju përgatisim lajme aktuale mbi donacionet për tema të ndryshme dhe këtë javë kemi veçuar aksionet kushtuar kujdesit ndaj mjedisit. Ndoshta disa prej tyre do t'ju motivojnë për të bërë diçka të mirë për mjedisin tonë, qoftë mbjellja, ndarja e mbetjeve për riciklim, dhurimi i tapave apo rrobave të përdorura, apo mbështetja e një aksioni mjedisor.

Fushata ricikloni dhe dhuroni

Fondacioni "Imagine Life" nisi një fushatë humanitare, "Ricikloni dhe Dhuroni", në Dimitrovgrad këtë javë.

Qytetarët e interesuar mund t'i dorëzojnë pajisjet e tyre elektrike të përdorura në firmën lokale Komunalac (Balkanska 30) çdo ditë deri të hënën, më 21 mars, nga ora 10 deri në ora 15:00. Mjetet e grumbulluara nga riciklimi janë të dedikuara për programin për përmirësimin e cilësisë së jetës së personave nga grupet e rrezikuara. Fushata e parë e tillë u organizua në qershor të vitit të kaluar.

Dhurimi i bredhave të Pançiqit për shkollat fillore në Serbi

Në vitin 2022, McDonald's do të dhurojë 185 fidanë të bredhit Pançiq, të cilat do të mbillen në oborret e shkollave fillore në tetë qytete në Serbi ku kompania ka restorante - Beograd, Pancevo, Novi Sad, Subotica, Velika Plana, Kragujevac, Stara Pazova dhe Nish.

Ky aksion është iniciuar nga shoqata e qytetarëve “Planet Earth Festival” me rastin e dhjetë vjetorit të themelimit. Ata deklarojnë se aksioni u ndërmor për të reduktuar ndikimin në ndryshimet klimatike, për të ngritur ekosistemin në një nivel më të lartë, për të mbajtur ajrin të pastër dhe për të përmirësuar ruajtjen e planetit Tokë në shoqërinë dhe komunitetin ku jetojmë.

Mbjellja e bredhave të Pançiqit ka nisur pak ditë më parë në Beograd. Fidanët e parë u mbollën në oborrin e shkollës fillore. “Janko Veselinoviq”. Gjatë muajit mars dhe në fillim të muajit prill do të mbillen fidane në shkollat fillore “Jovan Duçiq”, “Marko Oreshkoviq” dhe “Gjura Jakshiq”.

Edukimi rreth tranzicionit të energjisë

Fondi World Wild Serbia organizon edukimin rreth tranzicionit energjetik për të rinjtë e moshës 19 deri në 25 vjeç, ku pjesëmarrësit e përzgjedhur do të kenë mundësinë të mësojnë dhe të transferojnë më tej njohuritë mbi efikasitetin e energjisë, mbrojtjen e mjedisit, ekosistemet dhe tranzicionin e energjisë.

Detajet janë të disponueshme në linkun dhe aplikimet mund të bëhen deri më 25 mars në emailin gvreljanski@wwfadria.org.

Projekti Meridian për Mjedisin

Njëqind e tridhjetë e tre fidane bliri iu dhuruan Komunës Bela Crkva, e cila zyrtarisht filloi aksionin e mbjelljes në pesë komunitete lokale, të realizuar nga Meridian në bashkëpunim me Ministrinë e Mbrojtjes së Mjedisit, për përmirësimin e cilësisë së mjedisit.

Përveç komunës Bela Crkva, aksioni do të përfshijë edhe Backa Pallanka, Novi Sad, Subotica dhe Kikinda. Kompania Meridian planifikon të dhurojë rreth 1,000 fidanë për këto qeverisje lokale.

Henkel mbolli 100 pemë në dy dekada biznesi të suksesshëm

Në bashkëpunim me JKP Zelenilo - Beograd, Henkel Serbia mbolli 50 fidanë mështekën dhe 50 fidanë pishë të zezë në parkun Ushqe.

Ekipet tona brenda kompanisë janë shumë të përkushtuara ndaj biznesit të qëndrueshëm dhe ne në departamentin e financave kemi vendosur të kontribuojmë në strategjinë e qëndrueshmërisë së Henkel përmes iniciativës për të eliminuar mbetjet e letrës dhe përdorimin e letrës në përgjithësi gjatë aktiviteteve të përditshme të biznesit. Jemi mbështetur në procesin e digjitalizimit. Kemi reduktuar ndjeshëm përdorimin e letrës. Me këtë aksion gjelbërimi, ne po shkojmë një hap më tej për të kontribuar në ruajtjen e mjedisit. Dua të falënderoj JKP Zelenilo-Beograd për bashkëpunimin e shkëlqyer, theksoi me këtë rast Millosh Gjukanoviq, drejtor i financave tek Henkel Serbi

Henkel këtë vit feston 20 vjetorin e biznesit të suksesshëm në Serbi, dhe pasi një nga prioritetet ka qenë gjithmonë mbrojtja e mjedisit, ky aksion vazhdon traditën e të treguarit të përgjegjësisë dhe kujdesit për mjedisin në të cilin jetojmë.

Në aksionin “Mbill një pemë”, u mbollën 140,000 fidanë.

Në aksionin Mbill një pemë i cili ka një vit e gjysmë që vazhdon, në Serbi janë mbjellë më shumë se 140,000 fidanë dhe janë mbledhur  1.5 ton farë për mbjellje. Është bërë e ditur së fundi nga Adria Media Group, e cila e ka nisur këtë aksion së bashku me DM drogerie, Ministrinë e Bujqësisë, Administrimin e Pyjeve, "Pyjet e Serbisë", "Pyjet e Vojvodinës", Lëvizja e Goranëve Serbë, Oda Ekonomike Serbe, Kopshti Botanik i Beogradit "Jevremovac", Fakulteti i Pylltarisë në Beograd dhe Shkolla e Pyjeve në Kraljevë.

Një numër i madh i qytetarëve u përfshinë në aksionet e mbjelljes në lokacione anembanë Serbisë, kështu që më të përkushtuarve prej tyre iu dha mundësia të bëhen ambasadorë dhe promovues të natyrës dhe ruajtjes së mjedisit.

Mësoni më shumë rreth rezultateve të aksionit të deritanishëm dhe rrjedhës së tij të ardhshme në linkun.

Kompania Roma dhuron fidane kedri të Atlantikut

Me rastin e shënimit të jubileut  30 vite të suksesshme të biznesit, kompania Roma i dhuroi qytetit të Beogradit 30 fidane simbolike të kedrit të Atlantikut, lastarët e të cilëve do të zbukurojnë sipërfaqen e parkut Ushqe. Në bashkëpunim me ndërmarrjen publike "Zelenilo Beograd", këto pemë u zgjodhën sepse rëndësia e tyre për ekosistemin është e konsiderueshme.

Në periudhën e ardhshme, përveç Beogradit, 30 fidanë të kedrit Alatantik do të mbillen edhe në Novi Sad, Nish, Kraljevë dhe Prijepolje.

Fondacioni Dads of Novi Sad nis aksionin humanitar për të mbledhur vaj dhe yndyrë ushqimore të përdorura

Dads of Novi Sad nis aksionin humanitar për të mbledhur vaj dhe yndyrë ushqimore të përdorura.

Fondacioni Dads of Novi Sad nënshkroi një kontratë me një kompani për të blerë vaj dhe yndyrë ushqimore të përdorura.

Sipas tyre, hedhja e tij në kanalizim është e dëmshme dhe e ndaluar për personat juridikë.

Ftojmë të gjithë (individë dhe kompani/restorante) që të fillojnë të mbledhin vaj dhe yndyrë të përdorur në shishe/tullumbace dhe, p.sh., një herë në muaj, ta transferojnë atë tek "Dads of Novi Sad", thanë ata në deklaratën e tyre.

Ata shtojnë se ky aksion sjell dy përfitime të rëndësishme – ruajtjen e mjedisit dhe blerësi do të paguajë të gjithë shumën për qëllime humanitare.

Aksioni humanitar "Vendos kapak për një ilaç të shtrenjtë!"

Aksioni humanitar lidhur me riciklimin po zhvillohet këto ditë në Kroaci.

Shoqata e pacientëve me leukemi dhe limfomë ka nisur një aksion humanitar për të mbledhjen e tapave plastike miqësore me mjedisin dhe t'i shesë ato për të siguruar mjete të shtrenjta mjekësore për përdoruesit e tyre.

Mund të dhurohen të gjitha llojet e tapave nga uji, lëngjet, qumështi, kosi, djathi, detergjentet, zbutësit, vajrat etj.

Më shumë informacion gjeni në faqen e shoqatës në Facebook.

Grupi i aktivistëve "Shumoborci" planifikon të mbjellë 80,000 fidanë të rinj këtë vit

Ka filluar sezoni i ri i pyllëzimit në fushatën Shumoborci, dhe projekti është duke u zbatuar nga Shoqata Kroate e Zbuluesve.

Falë vullnetarëve të përfshirë në aksionin vetëm në muajin mars, deri më tani janë mbjellë 8,000 fidane të reja lisi në pyllin e Marçës afër Kloshtar Ivaniqit dhe në pyjet afër Draganiqit.

Ky aksion vullnetar realizohet në kuadër të projektit CO2MPENSATING BY PLANTING, programi i parë kroat i neutralizimit të dioksidit të karbonit duke mbjellë pemë. Projekti po zbatohet nga Shoqata Kroate e Zbuluesve, agjencia HEARTH dhe Pyjet Kroate si një përgjigje inovative ndaj pasojave të ndryshimit klimatik.

Më shumë se 4.5 ton mbeturina u mblodhën në aksionet e pastrimit në Kroaci

Mbi 4,500 kilogramë mbeturina të grumbulluara, 203 ton letër të ricikluar, shtatë aksione të pastrimit të mjedisit të kryera në mbarë Kroacinë në të cilat morën pjesë 172 vullnetarë janë rezultatet e deritanishme nga Rezolucioni për Tokën, aksioni më i madh mjedisor në Kroaci i iniciuar nga Veçernji list, transmeton kjo media.

Përveç Veçernji list, nënshkruesit e Rezolucionit për Tokën dhe pjesëmarrës në këtë aksion mjedisor janë banka Zagrebaçka, Bordi Kombëtar Turistik Kroat, Fondi për Mbrojtjen e Mjedisit dhe Efikasitetin e Energjisë, Qyteti i Koprivnicës, Zubak Group, Telekom Hrvatska, REGEA dhe Brodosplit. Të gjithë ata, duke iu referuar Paktit të Klimës së Glasgout të vitit 2021, u zotuan se do të bëjnë përpjekje që nga momenti i nënshkrimit e në vazhdim për të mbrojtur natyrën dhe për të ndërtuar një shoqëri që kujdeset me mençuri për mjedisin dhe të ardhmen.

Për shembull, Veçernji list, si iniciator i projektit, ka trajtuar kështu praktikat jo-miqësore me mjedisin, kështu që në muajin e kaluar i ka hedhur të gjitha gotat plastike. Si alternativë, mund të përdoren gota letre, por rekomandohen gota qelqi dhe shishet që u shpërndahen punonjësve. Letra e ricikluar ofrohet për printim dhe po punohet për futjen e një sistemi të ndarjes së mbetjeve. Gjithashtu, të gjitha takëmet dhe enët plastike janë zëvendësuar me ato miqësore me mjedisin, sipas Veçernji.

Në aksion po marrin pjesë gjithashtu shoqata të shumta që merren mjedisin dhe me çështje mjedisore, si Shoqata Kroate e Zbuluesve, Rangers - Konservatorët e Kroacisë, Shoqata për Natyrën, Mjedisin dhe Zhvillimin e Qëndrueshëm Sun, Shoqata Green Osijek, Shoqata Ekologjike Krka Knin, Cleaning Bears, Shoqata Eco Breza, Positiva Samobor, KLIK- Krizhevci Laboratori për Inovacione Klimatike, Animal Friends, Powerlifting Shibenik, SUMA, Green Osijek, Green Istria, dhe shumë të tjera.

Donacion nga Banka Union Shqipëri

Union Bank Shqipëri ka dhuruar 600 pemë ullinj, të cilët do të mbillen në kompleksin Magelanum 21, që po ndërtohet nga Kontakt Al.Sipas Union Bank, ky është një projekt i përbashkët i dy kompanive me synimin për një komunitet më të shëndetshëm, një mjedis më të gjelbër dhe ajër më të pastër në këtë zonë.

Iniciativa për Gjelbërimin e Mostarit

Iniciativa qytetare “Kush do të bëjë më shumë mirë” në bashkëpunim me Qytetin e Mostarit po organizon një mbjellje të gjerë pranverore të luleve, frutave dhe fidanëve dekorativë në Mostar.

Aksioni zhvillohet me sloganin "Kush do të bëjë më shumë? #Mbjellja e pemishteve". Të gjithë ata që dëshirojnë mund ta mbështesin duke dhuruar fidanë, pije freskuese për vullnetarët dhe duke propozuar vende për mbjellje.

Vetë Qyteti i Mostarit do të dhurojë 500 fidanë, ndërsa për informata të hollësishme mund të shkruani në e-mailin kocevise@gmail.com.

Aksionet që mund t'i mbështesni gjatë gjithë vitit

Çdo ditë, si në planin personal ashtu edhe në atë të biznesit, ju mund të bëni shumë për mjedisin, si me riciklim ashtu edhe në mënyra të tjera.

Për shembull, ju mund t'i renditni mbetjet dhe t'i hidhni në kontejnerë riciklimi nëse ato janë të disponueshme në zonën tuaj.

Nëse jeni një kompani që dëshironi të ndani dhe ricikloni mbetjet ose të merrni informacione rreth riciklimit, mund të kontaktoni Shoqatën Serbe të Ricikluesve.

Ajo që secili prej nesh mund të bëjë është të mbledhë dhe të dhurojë priza plastike - në Serbi, ato mblidhen nga shoqatat Stopper to a smile and Cap for Handicap, dhe në Kroaci, Shoqata e lartpërmendur e pacientëve me leukemi dhe limfomë.

Për të kontribuar në reduktimin e mbetjeve të tekstilit, dhuroni rroba të vjetra. Në Serbi, mund ta kontrolloni hartën me një listë të organizatave që i marrin atë çdo ditë, të krijuar nga Qendra për Përmirësimin e Mjedisit.

Nëse dëshironi të eksploroni se si të tjerët kanë mbështetur ekologjinë, riciklimin dhe mbrojtjen e mjedisit në përgjithësi në Ballkanin Perëndimor, të mësoni për aksione specifike ose të gjeni frymëzim për një donacion për këtë qëllim, ju kujtojmë të regjistroheni në aplikacionin tonë Giving Balkans, ku janë të disponueshme të gjitha të dhënat nga viti 2015 deri më sot.

Përfundim

Përveç shembujve të praktikave të mira, është thelbësore të tërhiqet vëmendja te të tjerët sepse ato janë të zakonshme kur bëhet fjalë për temën e ekologjisë.

Bëhet fjalë për ‘greenwashing’, paraqitjen e rrejshme të kompanive dhe markave si përgjegjëse ndaj komunitetit të tyre, edhe pse nuk janë.

Shembujt e parë të këtij fenomeni datojnë në vitet 1960 dhe termi u krijua nga Jay Westerveld, një aktivist mjedisor në Nju Jork. Ai mori shembullin e një hoteli në ishullin Fixhi, i cili i këshilloi mysafirët të përdornin peshqirët e tyre më shumë se një herë për të mbrojtur mjedisin e ishullit nga ndotja përmes larjes së panevojshme të peshqirëve. Nga ana tjetër, i njëjti hotel ka marrë pjesë në ndotjen e mjedisit të të njëjtit ishull.

Disa nga procedurat që i nënshtrohen 'greenwashing' janë vendosja e fakteve të pavërteta dhe të pa verifikuara për ta paraqitur kompaninë si  të përgjegjshme ndaj mjedisit dhe shoqërisë, duke theksuar informacione të parëndësishme, pretendime se produktet janë të qëndrueshme, miqësore me mjedisin, më pak të dëmshme, bio, vegane,  dhe fshehja e efekteve të tjera të dëmshme që biznesi, korporata ose marka shkakton në mjedis.

Një shembull janë fabrikat e mbushjes së ujit, të cilat në komunikimin e tyre i referohen natyrës dhe ekologjisë. Falë shisheve plastike që prodhojnë, ato janë një nga ndotësit më të mëdhenj.

Kjo praktikë lidhet shumë me markat e modës së shpejtë, të cilat nga njëra anë, nisin eko-iniciativa, theksojnë rëndësinë e riciklimit dhe përdorimit të materialeve natyrore, dhe nga ana tjetër, konsumojnë sasi të mëdha burimesh natyrore ose ndotin mjedisin në prodhimin e tyre.

Natyrisht, jo çdo iniciativë duhet dënuar paraprakisht, sepse ka shumë shembuj pozitivë mes tyre - çelësi është edukimi dhe informimi dhe dallimi midis angazhimit të vërtetë ndaj komunitetit dhe marketingut të gjelbër. Në çdo rast duhen mbështetur veprimet e mira dhe duhet të përpiqemi t'i kemi sa më shumë sepse kujdesi ndaj mjedisit është një detyrim i përditshëm i secilit prej nesh.