Trendet në llojet e donatorëve që dhurojnë në Kosovë 2019-2023 
Grafiku 1. Trendet në llojet e donatorëve 2019 – 2023 (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 

Një tjetër pikë kryesore që karakterizoi vitin 2023 është konstatimi se, për herë të parë, organizatat jofitimprurëse (OJF) u shfaqën si lloji më i shpeshtë i donatorëve që kur gjurmimi i filantropisë filloi në vitin 2013 nga Catalyst Balkans. Organizatat jofitimprurëse, duke përfshirë OSHC-të dhe fondacionet private, përbënin një përqindje të konsiderueshme prej 41.6% të të gjitha rasteve të regjistruara të donacioneve, duke treguar një transformim të dukshëm nga vitet e mëparshme. Ky transformim sugjeron një mbështetje në rritje tek OJF-të si kontribuesit kryesorë në përpjekjet filantropike. Ndërsa OJF-të fituan rëndësi, pati një rënie të qartë në përqindjet e kontributeve nga individët dhe qytetarët e angazhuar në dhurimin masiv individual, duke treguar transformime të mundshme në preferencat e donatorëve ose strategjitë e grumbullimit të fondeve. Njëkohësisht, sektori i korporatave pësoi luhatje, me një rënie nga 24.9% sa ishte në vitin 2020 në 11.3% në vitin 2023, ndoshta ndikuar nga rritja e pjesës së OJF-ve. Ky peizazh në ndryshim nënkupton një transformim të mundshëm drejt filantropisë më të organizuar dhe strategjike, duke nxitur bashkëpunimin ndërmjet OJF-ve dhe sektorëve të tjerë për një qasje të koordinuar për adresimin e nevojave sociale dhe humanitare. 

Grafiku 2. Struktura e llojeve të donatorëve në Kosovë në vitin 2023 
Shkarkoni infografikën në PDF 
 
Dhurimi nga OSHC-të 

Organizatat jofitimprurëse luajnë rol kryesor në adresimin e nevojave të ndryshme të grupeve të ndryshme të popullsisë dhe ndikimi i tyre si donator dhe organizata ndërmjetëse ka qenë veçanërisht i dukshëm në vitin 2023. Organizatat e shoqërisë civile (OSHC-të) dhe fondacionet private funksionojnë si grumbullues proaktivë fondesh, duke dedikuar përpjekje të gjera për të formuluar strategji dhe për të krijuar rrjete donatorësh, duke përfshirë qytetarët, sektorin e korporatave dhe diasporën. Këto organizata mbledhin në mënyrë aktive fonde për t’i mbështetur individët që përballen me sfida ekonomike, duke ofruar furnizime thelbësore dhe strehim individual dhe duke kontribuar në iniciativat për trajtime mjekësore me fonde të siguruara nga burime të ndryshme. Prandaj, shumica e rasteve të regjistruara të dhurimit nga OSHC-të në Kosovë janë fondet që ato i kanë mbledhur më parë nga donatorët e tyre dhe më pas i kanë drejtuar te përfituesit tjerë, si individët dhe shteti. 

Si rezultat i përpjekjeve të tyre për mbledhjen e fondeve, OSHC-të në vitin 2023 kanë forcuar kontaktimin me përfituesit e tyre dhe kanë regjistruar më shumë raste donacionesh nga ana e tyre sesa më parë. Ata morën kryesimin për sa i përket numrit më të madh të rasteve të dhuruara, megjithatë vlera totale e regjistruar e donacioneve të tyre renditet në fund të llojeve të donatorëve, duke përbërë 3.2%. 

Sipas të dhënave tona, organizatat jofitimprurëse mbështetën kryesisht iniciativat që trajtojnë lehtësimin e varfërisë nëpërmjet ndihmës për individët dhe nëpërmjet përpjekjeve për ndihmë afatshkurtër. 

Kujt i dhuruan organizatat jofitimprurëse në vitin 2023 
Grafiku 3. Dhurimi nga organizatat jofitimprurëse, i ndarë sipas llojit të pranuesve (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 
 
Dhurimi nga qytetarët (dhurimi masiv-individual) 

Pranuesit kryesorë të dhurimit nga qytetarët ishin Organizatat Jofitimprurëse që përbënin 66.9% të totalit të rasteve të regjistruara. Kategoria Individët ose Familjet përbënte përfituesin e dytë më të zakonshëm, ndërsa institucionet e qeverisjes lokale/kombëtare, institucionet publike dhe kategoritë e tjera ishin shumë më pak të mbështetura. Të dhënat për vëllimin e dhurimit nga qytetarët tregojnë se 63.2% e vlerës totale të regjistruar i është drejtuar OSHC-ve si mbështetje për lehtësimin e varfërisë dhe fondacionet private. 

Kujt i dhuruan qytetarët në vitin 2023 

Grafiku 4. Dhurimi nga qytetarët, i ndarë sipas llojit të pranuesve (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 
 
Dhurimi nga individë të njohur 

Organizatat jofitimprurëse morën pjesën më të madhe të mbështetjes, me 54.7% të totalit të rasteve të regjistruara. Kjo kategori ndiqet nga Individët ose Familjet me 41.3%, duke shfaqur një përkushtim të konsiderueshëm ndaj dhurimit personal dhe familjar. Institucionet publike dhe institucionet e qeverisjes lokale/kombëtare morën mbështetje relativisht modeste, më përkatësisht 2.5% dhe 1.0%, duke treguar kështu një fokus më të vogël nga donatorët individualë  tek subjektet shtetërore. Kjo shpërndarje nxjerr në pah një gamë të larmishme preferencash midis donatorëve individualë, me theks të dukshëm në mbështetjen për organizatat jofitimprurëse dhe kauzat personale ose familjare. Nga ana e vlerës, mbështetjen më të fortë e morën institucionet publike (40.1% përqindje), në formën e pajisjeve për institucionet shëndetësore. 

Ashtu si qytetarët, individët e njohur ishin të fokusuar në lehtësimin e varfërisë dhe grupet e pafavorizuara shoqërore, duke mbështetur kryesisht përmes punës së organizatave jofitimprurëse, por në një nivel të caktuar, ata mbështetën edhe pranuesit e drejtpërdrejtë individualë. 

Kujt i dhuruan individët e njohur në vitin 2023 

Grafiku 5. Dhurimi individual i ndarë sipas llojit të pranuesve (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 
 
Dhurimi nga sektori i korporatave 

Për kompanitë dhe SME-të, organizatat jofitimprurëse ishin përfituesit kryesorë me 62.2% të pjesës së numrit të rasteve. Kjo thekson angazhim të fortë ndaj partneriteteve filantropike me entitete të organizuara. Individët ose familjet përfaqësojnë llojin e dytë më të spikatur të marrësve, ndërsa institucionet publike dhe institucionet e qeverisjes lokale/kombëtare marrin pjesë relativisht më të vogla. Në përgjithësi, kjo shpërndarje nënvizon qasjen e shumëanshme të sektorit të korporatave ndaj përgjegjësisë sociale të tyre, me theks të konsiderueshëm në organizatat jofitimprurëse dhe një shpërndarje të larmishme midis llojeve të tjera të pranuesve. 

Ndërsa mbështetja nga korporatat i drejtohej kryesisht lehtësimit të varfërisë dhe ofrimit të ndihmës për personat në nevojë ekonomike, ajo u shpërnda në mënyrë më të barabartë për shkaqe të ndryshme, duke përfshirë mbështetjen për grupet e margjinalizuara. 

Kujt i dhuroi sektori i korporatave në vitin 2023  

Grafiku 6. Dhurimi nga korporatat, i ndarë sipas llojit të pranuesve (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 
 
Dhurimi nga diaspora 

​Trendet në dhurimin nga diaspora në Kosovë 2019-2023 

Grafiku 7. Trendet në dhurimin nga diaspora në Kosovë 2019 – 2023 (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 

Diaspora gjithmonë ka luajtur rol të rëndësishëm në ekosistemin filantropik të Kosovës. Sipas të dhënave nga baza e të dhënave e Catalyst Balkans, nga viti 2019 deri në vitin 2023, donatorët nga diaspora kanë ndihmuar qytetarët e Kosovës me donacione që shënojnë vlerën e më shumë se 6.7 milionë euro. 

Në vitin 2019, gati gjysma e rasteve (48.91%) dhe një pjesë e konsiderueshme e vlerës së donacioneve (42.95%) e kishin origjinën nga diaspora. Megjithatë, një ndryshim i dukshëm ka ndodhur në vitin 2020, ku përqindja e rasteve nga diaspora ka rënë në 23,62%, ndërsa kontributi i diasporës në vlerën e përgjithshme të donacioneve është rritur në 47%. Edhe pse përqindja e rasteve nga diaspora vazhdoi të ulet në vitin 2022 dhe 2023 (përkatësisht 18.3% dhe 16.4%), përqindja e vlerës së donacioneve mbeti relativisht e qëndrueshme në 18.3% dhe 14.1%. 

Në vitin 2023, donatorët e diasporës kanë iniciuar 130 raste donacionesh përmes të cilave janë dhuruar më shumë se 1,200,000 euro. Për sa i përket frekuencës, donatorët e diasporës e drejtuan gjysmën e mbështetjes për lehtësimin e varfërisë. Arsimi ishte në vendin e dytë me 26.2% të rasteve të donacioneve. Për sa i përket vlerës monetare, lehtësimi i varfërisë dhe kujdesi shëndetësor përbënin afërsisht 30% të dhurimit nga diaspora, përkatësisht, ndërsa menaxhimi i emergjencave dhe sporti ishin afërsisht nga 10% secili. 

Kujt i dhuroi diaspora në vitin 2023 

Grafiku 8. Dhurimi nga diaspora, i ndarë sipas llojit të pranuesve (% e rasteve) 
Shkarkoni infografikën në PDF 
 
Shembuj të dhurimit 

1. Fondacioni Golden Eagle dhuroi 150 proteza profesionale të gjirit, me një vlerë totale prej 12,000 euro, për t’i mbështetur gratë e prekura nga kanceri i gjirit. Kjo nismë vjen pas fushatës së Fondacionit të vitit paraardhës, e cila synonte t’i ndihmonte të prekurit nga kanceri i gjirit nëpërmjet shitjes së lëngjeve 100% natyrale. Të ardhurat nga kjo fushatë u përdorën tërësisht për blerjen e protezave profesionale të gjirit. 

Lexo më shumë: Dhënia për shëndetësi: Gati një milion euro janë dhuruar në Kosovë nga janari deri në gusht 2023 | Giving Balkans  

2. NLB Banka në Kosovë ka kontribuuar me 100,000 euro për ta forcuar funksionimin e gjashtë organizatave të shoqërisë civile dhe institucioneve. Këto entitete kujdesen për sektorë të ndryshëm, duke përfshirë kujdesin për fëmijët, kujdesin për të moshuarit dhe mbështetjen për punonjësit. Përfituesit përfshinin Shoqatën Ndihmë Fëmijëve me Kancer, Handikos në Podujevë, Autism Speaks, Shtëpia e të Moshuarve në Prishtinë, SOS Fshatrat e Fëmijëve në Kosovë, dhe Fondi për punonjësit e NLB Bankës. 

3. Meridian Express dhe Fondi Kosovar Amerikan për Arsim (KAEF) nënshkruan një memorandum mirëkuptimi, sipas të cilit Meridian Express u zotua të ofrojë 25,000 euro për KAEF-in gjatë pesë viteve të ardhshme për t’i mbështetur iniciativat arsimore. 

Lexo më shumë: Donacion për komunitetin, angazhim i “Meridian Express” | Giving Balkans  

4. “IPKO”, kompani që ofron shërbime telekomunikuese në Kosovë, në Ditën Ndërkombëtare të Kancerit ka dhuruar 400 pako esenciale për pacientët në Klinikën e Onkologjisë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës (QKUK). Paketat përfshinin gjërat bazë të nevojshme gjatë trajtimit, si batanije, jastëkë, ngrohës për qafën, kufje, peshqirë, një çantë të vogël të ndihmës së parë dhe shumë gjëra të tjera thelbësore. “IPKO” i ka dhuruar Departamentit të Hemato-Onkologjisë edhe pesë shtretër kimioterapie, 100 proteza gjiri dhe 100 sytjena të nevojshme pas trajtimit të kancerit të gjirit, 38 paruke dhe shërbime interneti dhe televizioni digjital për tri vjet. Për Klinikën e Pediatrisë, kompania ka dhuruar 150 set çarçafësh, 100 çarçafë, 70 jorganë, 100 jastëkë, një lavatriçe dhe një tharëse, të identifikuara si nevoja thelbësore për këtë klinikë. “IPKO” gjithashtu i dhuroi Qendrës së Mjekësisë Familjare në Han të Elezit një sistem të sofistikuar “Versana Essential”, një sistem ultratinguj të gjithanshëm dhe fleksibël që zbulon kancerin në fazat e hershme. Vlera totale e këtij donacioni arrin në 50,000 euro. 

Lexo më shumë: Dhënia për shëndetësi: Gati një milion euro janë dhuruar në Kosovë nga janari deri në gusht 2023 

5. Në vitin 2023, dhurimi nga diaspora në Kosovë shfaqi akte të ndryshme bujarie. Reperja kosovare me famë ndërkombëtare, Loredana Zefi, së bashku me miqtë e saj iu bashkuan Fondacionit Pacolli, duke kontribuar me 150 mijë euro për të ndihmuar të prekurit nga përmbytjet në Skenderaj dhe Mitrovicë. Gjithashtu, një grup i shqiptarëve të Kosovës në diasporë dhuruan 160 mijë euro për ta mbështetur Klubin Futbollistik Malisheva. Po ashtu, Komuna e Skenderajt ka përfituar nga një donacion bujar i pajisjeve mjekësore në vlerë prej 400,000 euro. Ky kontribut thelbësor, i dedikuar posaçërisht për Qendrën Kryesore të Mjekësisë Familjare në Skenderaj dhe individët me aftësi të kufizuara, u mundësua përmes Shoqatës “Human Bridge” në Suedi, me një kontribut të rëndësishëm të bashkatdhetarit Xhafer Balaj. 

Lexo më shumë: Theksimi i pesë iniciativave më të mira humanitare në Kosovë për vitin 2023 | Giving Balkans 

 

Ky raport është bërë i mundur nga mbështetja bujare e popullit amerikan nëpërmjet Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID). Përmbajtja është përgjegjësi e Catalyst Balkans dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e USAID-it ose të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara.