Бидејќи Ковид-19 вирусот е сè уште присутен во нашите животи, ги прегледавме непрофитните организации од регионот, кои ни објаснија во 2020 и 2021 година како пандемијата влијаела на нивната работа, секојдневни активности и општо нивните животи.

Можно е некои од нивните системски приспособувања на новите околности да ги инспирираат другите организации кои ќе се сретнат со овој текст да осмислат нови начини или да применат некои од постоечките примери во нивните програмски активности.

Во денешниот текст ќе можете да се запознаете со некои од истакнатите организации од Западен Балкан и нивните методи на прилагодување кон новото нормално.

Во интервју за организацијата „Светиник“, која од 2006 година работи на иницирање позитивни промени во Нови Пазар и целиот Санџак, дознавме за нивната работа во услови на вирусот Ковид-19.

Програмскиот координатор на ова Здружение Нусрета Брунчевиќ ни откри како пандемијата влијаела на активностите на „Светиник“.

Нусрета: Речиси немавме простор за одмор, а целиот наш фокус беше како да им олесниме на луѓето на домашна терапија и на лекарите во болницата. Средствата што дојдоа кај нас ги насочивме кон набавка на апарати, маски и воопшто медицинска опрема. Потоа ги однесовме во нашите болници во Нови Пазар, Тутин, Сјеница, Прибој, Пријепоље и руралните клиники. Оние граѓани кои останале без работа или се разболеле за време на пандемијата добиле хуманитарни пакети и други видови помош, како носење лекови и слично.

Претседателот на здружението „Светиник“ Мирза Аличковиќ објасни зошто било тешко да се работи за време на пандемијата.

Мирза: Беше предизвик да се работи за време на пандемијата бидејќи официјалните податоци се разликуваа од точните податоци. Потоа направивме мрежа на здруженија и поединци во Нови Пазар да ја следат состојбата со донациите во болниците, да знаат што им треба. Се вмреживме и се информиравме кој што купува, кој што донирал и на кое место, за да нема дуплирање.

Од второто интервју што го издвоивме, ќе дознаете за искуството на Здружението на семејства и пријатели на болни и излечени деца од леукемија и други малигни заболувања „ПИПОЛ“ во приспособувањето на пандемските услови.

Оваа организација од Босна и Херцеговина, предводена од Амра Сарачевиќ, претседател на Здружението и социјален работник, секојдневно работи на подобрување на квалитетот на животот на овие деца и нивните пријатели и семејства, а подолу можете да го прочитате објаснувањето на Амра за нивната работа за време на Ковид -19.

Амра: Пандемијата со Ковид-19 е глобален предизвик за целиот свет, но нејзините последици најмногу се чувствуваат на локално ниво, во животот на обичните луѓе со мали и големи проблеми, посебни потреби, особено кај луѓето кои припаѓаат на социјално ранливите категории.

Здружението „ПИПОЛ“ е мало Здружение кое поставува високи предизвици да биде што поголема поддршка на „нашите“ деца и нивните родители. Како и во сè друго, здружението „ПИПОЛ“ е специфично во начинот на финансирање бидејќи речиси и да немаме донации, а сите програми и активности ги финансираме со аплицирање на јавни повици и грантови.

Кризата предизвикана од пандемијата со Ковид-19 се одрази и на работата на нашето здружение бидејќи здружението „ПИПОЛ“ се финансира исклучиво со аплицирање на јавни повици и грантови објавени од државни, федерални, кантонални и локални институции, единици на локалната самоуправа, како и општествено одговорни компании и меѓународни организации.

Освен градот Тузла, кој не само што ги задржа, туку и ги зголеми средствата наменети за поддршка на најранливите категории на општеството, повеќето домашни нивоа на власт и општествено одговорни компании ги укинаа или значително ги намалија грантови за поддршка на најранливите категории на општеството, вклучително и деца со рак.

Сепак, некои компании не поддржаа да им помогнеме на нашите членови, како што е БХ Телеком, кој донираше осум лаптопи за деца излечени од рак како дел од обемната кампања за поддршка за следење на онлајн часовите, која траеше од март до крајот на јуни 2020 година.

Во соработка со општествено одговорните компании Виолета и Аргета Атлантик Груп, на почетокот на пандемијата подготвивме хигиенски и прехранбени пакети и заштитни маски за децата болни и излечени од рак и нивните семејства.

На нашите деца и нивните семејства им пруживме психосоцијална помош и поддршка преку проектот „ЈАС РАК, НИЕ РАК“ кој во тој период го реализиравме со финансиска поддршка на градот Тузла, а во соработка со УНДП БиХ и делегацијата на ЕУ, преку регионалната програма за локална демократија на Западен Балкан - ReLOaD. Тоа имаше за цел да го намали обновеното чувство на социјална изолација и да ги намали последиците од пандемијата, која е подеднакво голем непријател на оваа популација, исто како и ракот.

Благодарение на градот Тузла, но и поддршката од другите донатори, во август 2020 година обезбедивме 60 училишни ранци за децата болни од рак и нивните браќа и сестри.

По високо успешниот проект „ЈАС РАК, НИЕ РАК“, контактираа претставници на УНДП и делегацијата на ЕУ во БиХ, а со нивна, но и финансиска и менторска поддршка на градот Тузла, реализиравме уште еден проект како дел од иницијативите за намалување на негативните последици од пандемијата. Ковид-19 до најзагрозените социјални категории, повторно преку регионалната програма за локална демократија на Западен Балкан - ReLOaD.

Така, од Септември до крајот на Октомври 2020 година, следејќи ги хигиенските и епидемиолошките мерки во градот Тузла, спроведовме многу активности насочени кон намалување на негативните здравствени, економски и социјални последици од КОВИД-19 врз децата заболени и излечени од рак и членови на нивните семејства до кои издаваме: дистрибуција на комплетен училишен прибор и опрема за деца болни и излечени од рак на градот Тузла и нивните браќа и сестри, дистрибуција на семејни пакети со средства за хигиена и дезинфекција, дистрибуција на пакети со средства за хигиена и дезинфекција, пижами и дидактичка опрема и материјали, изработка и дистрибуција на заштитни маски за лице со симболот на Златната лента, подлога за домашно одгледување на печурки, а реализиравме и неколку едукативни, рекреативни и занимања (како што се изработувачи) и украсни предмети, изработка на персонализирани фото книги со мотивациски пораки, изработка на персонализирани магични чаши) да обезбеди психосоцијална поддршка.

Така, можеме слободно да кажеме дека сите наши активности ги усогласивме со моменталната состојба и потребите на нашите корисници и секако со финансиските можности.

Следната организација доаѓа од Хрватска – Здружението „Све за ЊУ“, кое обезбедува секојдневна психосоцијална, информативна и логистичка поддршка на жените кои се лекуваат и кои имаат каков било вид на рак низ цела Хрватска.

Во нашето интервју со неколку членови на ова Здружение, проф. Псих. Љиљана Вукота, генерален секретар и раководител на Центарот за психолошка помош „СВЕ за ЊУ“, објасни како Здружението продолжува со секојдневните активности и покрај тешките околности.

Љиљана: Пандемијата со Кoвид-19 ги ​​погоди сите, а покрај тоа доживеавме разорен земјотрес во Загреб. Извесен период не можевме да ги користиме нашите простории, и работевме од дома, но со гордост можам да кажам дека ниту еден ден не престанавме да работиме.

Бидејќи физички не можевме да ги исполниме повеќето програми ги дигитализиравме, индивидуалните консултации со психолози, психотерапевти и нутриционисти се спроведуваат преку телефон или видео, а работилниците за предавања, групи за поддршка, промоции, професионални собири, форуми итн. се одржуваат преку дигиталната апликација Зум. Бидејќи многу од нашите жени се во процес на лекување со хемотерапија, насочена терапија или радиотерапија и се имунокомпромитирани, ние сè уште избегнуваме состаноци во живо.

На сите ни недостасува директен физички контакт, прегратка, ракување, но ние сме трпеливи. Ќе издржиме. На пациентите треба да им се дадат многу информации за тоа како функционира здравствениот систем во новите околности, да се смират и да се даваат совети. Психолошката вознемиреност од болеста беше проследена со страв од Ковид, одложени прегледи и повторување на болеста. Некои корисници загинаа во земјотресот и ги загубија своите домови. Секојдневно гледаме колку сме им потребни и вредни.

На прашањето за најзначајните предизвици со кои се соочуваат во нивната работа, Љиљана напомена дека најголемиот предизвик во моментов е пандемијата со Ковид-19.

Љиљана: Во моментов најголемиот предизвик е пандемијата со Ковид-19 и неможноста да се имплементираат програми во Центарот за психолошка помош, што е составен дел од работата на Здружението, така што програмите се одвиваат во физички средби, кои на нашите корисници и нам ни недостасуваат . Иако постојано бевме во контакт со жени надвор од Загреб преку телефон или електронска пошта, огромното мнозинство доаѓаше во нашите простории на советување. Ќе биде предизвик и да се обезбедат средства за имплементација на програмата, но ние ќе се стремиме да го одржиме сегашното ниво.

Бидејќи многу непрофитни организации низ регионот претрпеа економски тешкотии и ограничени работни услови за време на пандемијата, многумина сè уште преживуваат дури и во итни случаи. Силните пораки за опстанок и континуираната борба за несебично обезбедување на нивните услуги дури и за време на криза може да инспирираат нови начини за организациите да ја добијат потребната поддршка од системите и заедниците. Во наредниот период останува да се види колку последици ќе остави Ковид-19 и дали пандемијата ќе влијае на формирање и имплементација на сосема нови начини за обезбедување солидарност.