Здружението БИОМ работи секојдневно на зачувување на природата, градење квалитетен однос меѓу луѓето и природата, заштита на дивите видови со акцент на птиците и подигање на свеста за биолошката разновидност, загрозените видови и живеалишта и одржливиот развој.

Членка е на важни меѓународни мрежи за заштита на птиците и природата и горд издавач на прирачникот Птици на Хрватска и Европа, хрватското издание на еден од најдобрите светски водичи за идентификација на птици.

Извршениот директор Жељка Рајковиќ, административен и финансиски директор Томислав Худина, советник за заштита на природата, Иван Будински, раководител на регионалната канцеларија во Сињ и раководител на Програмата за заштита на цицачи, Ивана Селенац, раководител на Програмата за образование, волонтери и членови, Ива Шоштариќ и раководителот на Програмата за заштита на птиците, Дубравко Дендер ни кажаа како изгледа работата на здружението БИОМ, како се развивала неговата мисија, што се рефлектира во неговиот секојдневен придонес во заедницата и како заедницата помага да изгради подобри врски меѓу луѓето и природата.

Како е формирана вашата организација? Што се смени од почетокот до денес?

Иван: Здружението БИОМ е создадено како Асоцијација за биолошки истражувања - БИОМ како идеја на голем број апсолвенти студенти по биологија и неодамна дипломирани биолози кои сакаа, покрај нивната редовна работа, да можат да вршат и истражувања. Во тој период, многубројни и разновидни мали биолошки истражувачки проекти (1.000-2.500 €) беа финансирани од јавните институции кои управуваат со заштитените подрачја, а тоа беше нишата што тогаш беше насочена. Многу брзо, како што се зголемуваше бројот на вакви проекти, идејата се префрли кон пообемни проекти и вработување на млади експерти. Паралелно со тоа, идејата за „биолошко истражување“ беше насочена кон „конзервациска биологија“.

Ivan Budinski

Жељка: Значајна пресвртница во развојот на асоцијацијата беше отворањето на претпристапните фондови на ЕУ и по пристапувањето на ЕУ и европските структурни и инвестициски фондови. Дури тогаш почнавме да бидеме граѓанска организација во целосна смисла на зборот затоа што добивме можност да се занимаваме со аспектот на застапување на заштитата на природата, а не само со зачувувачката биологија. Со развојот на здружението, темите за образование, волонтерите и членовите стануваа сè поважни. Во последните години се повеќе се фокусираме на собирање средства од индивидуални донатори и бизнис секторот. Во иднина сакаме да развиеме мрежа на наши членови и партнери со кои заеднички ќе придонесуваме за општото добро.

Željka Rajković

 Која беше вашата мотивација за работа во непрофитниот сектор?

Иван: Паралелно со завршувањето на факултетот, почнав сам да се занимавам со истражување на птици, финансирани од јавни служби, што ми покажа дека ќе ми биде тешко да го одржам моето професионално ниво преку јавниот сектор и дека ми треба слободата на не- профитниот сектор. Односно, мислев дека со работа во непрофитниот сектор можам да избегнам разни елементи на корупција (вклучувајќи ја и неспособноста) во јавниот сектор.

Томислав: По завршувањето на факултетот, сакав да се занимавам со оваа професија, а работата во БИОМ ми изгледаше исклучително привлечна. Откако се отвори позицијата, се пријавив и ја добив работата. Работата во непрофитниот сектор и професијата многу ме мотивираше затоа што сакав да учествувам во конкретни подобрувања и подобрување на системот за заштита на природата во Хрватска. Тоа беше голема мотивација за мене тогаш, но сè уште е, сега речиси десет години подоцна.

Ива: Веднаш по завршувањето на факултетот станав дел од непрофитна приказна и од самиот почеток толку многу се најдов во неа што долго време не ни размислував многу како ќе се снајдам во „ други светови“. Но, преку искуството од соработката со различни сектори, станав посвесна за нивните разлики. Денес можам да кажам дека она што ме мотивира и исполнува повеќе од шест години е можноста активно да работам на разновидни значајни теми кои директно придонесуваат за заштита на природата и благосостојбата на општеството. Клучен елемент на ова е што имам можност (и одговорност!) активно да учествувам во изборот и приоретизирањето на овие теми, нивното обликување и брзо реагирање на промените и новите потреби. На овој начин, мојата работа и труд остануваат целисходни и релевантни, што е многу мотивирачко. Разновидноста на теми и области со кои се занимаваме, исто така, бара широк опсег на вештини од мене и ми дава бројни можности за учење, напредок и развој. Накратко, работата во непрофитниот сектор ми овозможува успешно да ја преточам мојата страст за заштита на природата во позитивна промена што сакам да ја видам и да бидам дел!

Iva Šoštarić

Дубравко: Работата во непрофитниот сектор ја гледам како свој придонес во развојот на општеството во кое сум дел во областа на заштитата на природата. Имам искуство со работа во јавниот сектор, па можам да кажам дека преку мојата работа во здружението чувствувам многу поголема поврзаност со делот од општеството кој сака да се вклучи и да придонесе за зачувување на биодиверзитетот во Хрватска. Во таа врска наоѓам голема мотивација за мојата работа. Дополнително, работата во непрофитниот сектор ми овозможува мене и моите колеги да дефинираме приоритетни теми со различни партнери, кои исто така ги сметаме за најважни во зачувувањето на биолошката разновидност. Ова особено се однесува на оние теми кои се маргинализирани поради различни политички или други интереси и не се препознаваат како најважни.

Dubravko Dender

Ивана: Преку работа во непрофитниот сектор, сакам директно да придонесам во општеството со моето знаење, вештини и работа, а идејата да работам во профитабилна индустрија преку која поединецот добива профит не се вклопува во моите лични ставови. Се чувствувам удобно во непрофитниот сектор бидејќи тоа е средина каде што луѓето сакаат да го подигнат квалитетот на општеството во кое живееме и се подготвени да му посветат време и работа.

Жељка: Работата за општо добро на полето на заштитата на природата без апсурдите што ги носи јавниот сектор во Хрватска е моја мотивација долги години. Чувствувам чувство на припадност кон граѓанскиот сектор бидејќи моите вредности се преклопуваат со основните принципи на граѓанското општество, нашата мотивација во секторот е несомнена и никој не е изненаден кога ја сакам мојата работа.

Како се финансира Здружението БИОМ? Со кои типови донатори и на кој начин соработувате? Како може некој да ја поддржи вашата работа?

Томислав: БИОМ започна како мало здружение без вработени и минимален број на проекти и услуги. На почетокот најголем дел од приходите доаѓаа од мали услуги, но како што растеше организацијата, работите се менуваа. Дојдоа првите вработени, а потоа се повеќе проекти и услуги. Малите проекти беа заменети со поголеми во кои бевме партнери и се случи пресврт кој не стави во позиција на водечки големи проекти. Покрај проектите, здружението сè уште делумно се финансира преку имплементација на услуги за различни природни паркови и национални паркови, окружни јавни институции и министерства. Сепак, тој сегмент сочинува само околу 20% од годишниот буџет, со натамошна тенденција на намалување.

Tomislav Hudina

Жељка: БИОМ првенствено се финансира преку проекти на ЕУ и проекти на меѓународни фондации. Ако бевме осудени на национално финансирање, немаше да постоиме. Аплицираме на тендери во ЕУ, каде што за нас е клучна Програмата LIFE. Аплицираме и за услуги (консултантски работни места) кои се огласуваат од министерствата како дел од проектите на ЕУ. Односот со ЕУ и министерствата при реализација на проекти и услуги е сосема поинаков од односот со меѓународните фондации. Градиме партнерство со фондациите. Ни веруваат и сакаат да успееме во тоа што го работиме бидејќи тоа е нивен успех. Полека стекнуваме искуство со бизнис секторот со кој споделуваме заеднички вредности и веруваме во градење партнерски односи со вакви организации.

Оние кои сакаат да ја поддржат работата на здружението можат да го сторат тоа преку донации, членство и волонтирање. Донациите можат да бидат финансиски (еднократни, повеќекратни или повторливи) и можат да бидат во натура (преку донирање производи и сл.) и секако, сите се користат исклучиво за постигнување на целите на здружението. Членовите придонесуваат преку нивната самостојна работа, вклученост во нашите активности, учество во менаџментот на организацијата и членарина. Волонтерите придонесуваат за работата на здружението со донирање на своето драгоцено време за постигнување заеднички цели. Секоја година го следиме придонесот на нашите донатори, членови и волонтери.

Застапувањето е составен дел од работата на здружението. Како изгледаат вашите активности на застапување?

Жељка: Активностите за застапување на БИОМ вклучуваат јавно застапување за промени во ЕУ и националните политики во врска со заштитата на природата, сродните сектори и граѓанските организации. Така, преку членството во партнерството BirdLife, ние се залагаме за промени во политиките на ЕУ директно во Брисел - било во парламентот на ЕУ, во Европската комисија или во Европскиот совет. На национално ниво, редовно учествуваме во јавни консултации за стратешки документи и регулативи, а ја охрабруваме и државата да учествува во изготвувањето документи и прописи. За нас е исто така важно да влијаеме на транспарентноста на работата на јавниот сектор и да обезбедиме пристап до информации за животната средина, учество на јавноста во донесувањето одлуки и пристап до правдата за прашањата поврзани со животната средина. Кога е потребно, поднесуваме тужби против надлежните органи во националните судови, а поднесуваме и жалби до Европската комисија кога сметаме дека се загрозени некои права од заштитата на природата. Суштински аспект на нашата работа е градењето на коалиции на граѓански организации и учеството во релевантните национални и меѓународни мрежи. Постапувајќи преку коалиции и мрежи обезбедуваме поголем легитимитет и го споделуваме ризикот да бидеме изложени на притисоци и закани кои за жал сè уште постојат кај нас.

Волонтерите се исто така суштински елемент на здружението. Како тие придонесуваат за вашата мисија, и како наоѓате волонтери?

Ива: Повеќе од 150 локални волонтери учествуваат во нашата работа секоја година, кои учествуваат во цела низа активности - собирање вредни податоци за дистрибуцијата, изобилството и заканите за различни видови птици, одржување на истражувачки и едукативни кампови и акции за обновување на вредните и загрозени живеалишта, пријавувајќи злосторства против природата. Покрај работата со локални волонтери, ние сме домаќини на долгогодишни странски волонтери како дел од проектите на Европските сили за солидарност. За време на престојот во БИОМ придонесуваат за истражување и директни мерки за заштита на природата и создавање на бројни едукативни активности и материјали. Волонтерите на БИОМ годишно посветуваат просечно 12.000 часа од своето време за да придонесат за заштита на природата и подигање на јавната свест за нејзината важност, што ги прави незаменлив дел од нашите резултати и успех! Во денешно време, кога кризата со биолошката разновидност и климатските промени зема замав, многу граѓани имаат голема желба активно да придонесат за заштита на природата, а со задоволство можеме да кажеме дека нема недостиг од заинтересирани волонтери. Многу поголем предизвик е да се искористат и координираат волонтерските сили на начин што им дава можност на волонтерите за наменски придонес кон нашите заеднички цели. Затоа, секоја година се трудиме да ги подобриме нашите волонтерски програми за да продолжиме да придонесуваме за заштита на природата на наше обострано задоволство! Многу поголем предизвик е да се искористат и координираат волонтерските сили на начин што им дава можност на волонтерите за наменски придонес кон нашите заеднички цели. Затоа, секоја година се трудиме да ги подобриме нашите волонтерски програми за да продолжиме да придонесуваме за заштита на природата на наше обострано задоволство.

На кои други начини ја вклучувате заедницата во вашата работа и што ви носи тоа?

Ивана: Покрај членството, волонтерството и донаторски елемент, развиваме и други начини за вклучување во работата на нашата организација прецизно затоа што зачувувањето на природата често зависи од заедницата која живее со таа природа. Така, преку бројни проекти формираме советодавни совети каде сите заинтересирани страни можат да придонесат да се размислува за реализација на конкретни активности. Во зависност од околностите, вклучуваме и организации од локалната заедница во проектни партнерства, со што се обидуваме да ги подигнеме нивните капацитети за понатамошна самостојна работа.

Ivana Selenac

Жељка: Вклучувањето на заедницата ни овозможува да се соочиме со реални проблеми и заеднички да бараме решенија кои ќе го имаат предвид и зачувувањето на природата и опстанокот на човекот во руралните средини. Со вклучување на заедницата во урбаните средини, ги освестуваме граѓаните за важноста на урбаниот биодиверзитет, но придонесуваме и за промени во локалните политики, како што се градските политики кон сивите врани и врапчињата. Со вклучување на заедницата, даваме глас и на оние кои можеби го немаат сами, а за возврат добиваме легитимитет и дополнителна поддршка за нашата работа.

Како мислите дека Здружението БИОМ придонесува за развојот на филантропијата во Хрватска?

Жељка: Се надеваме дека со нашето постоење и посветена работа на зачувување на природата и градење мрежа на членови, волонтери, донатори и поддржувачи, ние сме пример дека има смисла да се инвестира во граѓански организации, т.е. инвестирање во граѓанското општество организациите придонесуваат за општото добро и за подобрување и на природата и на општеството. Сè уште не сме доволно активни во филантропската заедница, сè уште учиме како да комуницираме што, како и зошто правиме и се надеваме дека во иднина ќе можеме позначајно и директно да придонесеме за развојот на филантропијата во Хрватска.

Ивана: Првенствено како пример за граѓанска организација која работи на полето на зачувување на природата, каде што ја нагласува важната улога на заедницата, но и на човекот како поединец кој може и мора да придонесе за подобрување. Дополнително, со подигање на свеста за екосистемските услуги што ги користиме од природата и кои исто така систематски ги уништуваме, сакаме да ја развиеме свеста кај луѓето дека чистата и зачувана природа е клучот за нашата благосостојба и здрав живот.

Кои се најголемите предизвици со кои се соочувате на работа?

Жељка: Најголемиот предизвик за нас е обезбедување на финансиската стабилност на организацијата поради финансирањето на проекти и потребата од значителни удели од сопственото кофинансирање на проектите. Програмски ни недостасуваат средства за нашите активности за застапување и работа со членови и волонтери. Поради брзиот раст на организацијата, развојот на организациските капацитети е голем предизвик за нас, односно инвестирањето во развојот на човечките ресурси за да можеме да работиме квалитетно и професионализам. Диверзификацијата на нашите приходи е исто така предизвик, кој се обидуваме да го постигнеме во последните години преку продажба на производи и услуги и собирање средства од поединци и бизнис секторот.

Кои се најголемите успеси кои здружението ги има постигнато досега, а што сè уште сакате да постигнете?

Жељка: Здружението БИОМ стана партнер на BirdLife во Хрватска. BirdLife е најголемото партнерство во светот за заштита на птиците и природата. Ние сме првата граѓанска организација во Хрватска која управува со проекти од Програмата LIFE на ЕУ, клучната програма на ЕУ за зачувување на природата. Ние бевме првите во Хрватска што почнавме да се занимаваме со меѓусекторски теми како што се нелегално убивање и труење на животни и струен удар. Малкумина од нас се осмелуваат да ја тужат државата кога се загрозени правата поврзани со заштитата на природата, а со тоа во неколку наврати сме добиле пресуди против државата во однос на проценката на влијанието на ветерниците врз птиците. Во последните години успешно имплементиравме директни мерки за зачувување на морските птици. Значително го зголемивме бројот и успехот на гнездење на два вида морски птици - гргула и каукала.

Во иднина сакаме да спроведеме директни мерки за зачувување на видовите и живеалиштата за кои сметаме дека се приоритетни, кои повторно ќе опфатат подобрување на условите на живеалиштата и обновување на живеалиштата. Сакам да придонесам уште повеќе за успешна меѓусекторска соработка бидејќи сметаме дека е клучна за зачувување на природата. Сакаме да изградиме и мрежа на членови и партнери со кои заеднички ќе придонесеме за зачувување на природата и општото добро на нашето општество.