Shoqata "Bëj dikë të lumtur" ka pesë vite që ndihmon familjet me status të ulët social në të gjithë Bosnjën dhe Hercegovinën. Falë fushatës së tyre Le të shkojmë në festë për lindjen e foshnjës, shumë foshnja të paprivilegjuara nga pikëpamja sociale dhe ekonomike marrin atë që u nevojitet për rritje dhe zhvillim të shëndetshëm.

Ata janë gjithashtu iniciatorë të Kuzhinës publike për foshnja, e vetmja e këtij lloji që ekziston në BeH dhe në territorin e gjithë ish-Jugosllavisë. Aida Sadikoviq Mehoniq, kryetare e shoqatës dhe Nihada Ramiq, koordinatore e projektit të parë të kuzhinës publike për foshnja, na treguan se si duken aktivitetet e shoqatës, misioni i së cilës është të lumturojë çdo ditë ata që kanë më shumë nevojë për ndihmë.

Si u krijua shoqata “Bëj dikë të lumtur”? Me çfarë ideje filloi e gjitha? Si u zhvillua misioni juaj?

Aida: Shoqata “Bëj dikë të lumtur” u krijua spontanisht pasi ne ndjemë nevojën për rritje, zhvillim dhe edukim të shëndetshëm dhe cilësor të një foshnje me shembullin tonë. Kur blemë pelena dhe qumësht për foshnjat tona, pyesnim veten sesi prindërit e foshnjave me një status të ulët social arrijnë t'i blinin ato. Në atë kohë, ne punonim si vullnetarë në organizata të ndryshme formale dhe joformale. Fillimisht diskutuam propozimin për një projekt të veçantë për të ndihmuar foshnjat në nevojë, më pas postuam një status në Facebook duke pyetur se sa njerëz do ta mbështesnin një gjë të tillë. Pasi morëm disa qindra përgjigje të shkëlqyera në vetëm pak orë, filluam të mbledhim artikuj për "festën e parë të foshnjës". Grupin në Facebook e quajtëm “Bëj dikë të lumtur” në atë kohë dhe projektin e quajtëm “Le të shkojmë në festë për lindjen e foshnjës!”. Në atë kohë dhe jo shumë kohë më parë, në vitin 2017, pak para regjistrimit zyrtar të Shoqatës “Bëj dikë të lumtur”, vizitonim një bebe në muaj. Vetëm pak muaj pas regjistrimit, ne e riemëruam projektin në "Le të shkojmë në festë për lindjen e foshnjës - çdo ditë" dhe filluam me vizitat e përditshme të bebeve. Në fillim, këto ishin foshnja nga Sarajeva dhe zona përreth. Më pas i zgjeruam aktivitetet tona në pjesën më të madhe të Bosnjës dhe Hercegovinës. Që atëherë e deri më tani ka ekzistuar projekti ynë humanitar "Të shkojmë tek gjyshet" - ndihma e përditshme në terren për foshnjat me status të rrezikuar sociale dhe fshatrat e largëta dhe zonat rurale.

Cili ishte motivimi juaj për të punuar në sektorin jofitimprurës?

Aida: Motivimi ynë personal u reflektua dhe reflektohet ende në një nevojë të fortë për të reaguar ndaj padrejtësive të ndryshme, margjinalizimeve, lëndimeve dhe fyerjeve të çfarëdo natyre që mund të jenë ato. Ne mendojmë se ajo që bëjmë për veten tonë nuk është e mjaftueshme. Të jetosh jetën tënde, t'i sigurosh vetes një jetë të rehatshme, në një moment bëhet e pamjaftueshme dhe ne u ndjemë të detyruar të kontribuonim që dikush tjetër të shkojë në shtrat i ngopur, duke qenë se e dinim gjendjen ekonomike të shumicës së popullsisë së vendit tonë.

Si financohet Shoqata Bëj dikë të lumtur? Me cilat lloje donatorësh bashkëpunoni dhe në çfarë mënyre? Në çfarë mënyrash mund të mbështesin punën e organizatës ata që dëshirojnë?

Aida: Në masën më të madhe, shoqata financohet ekskluzivisht nga donacionet individuale, qofshin ato donacione nga persona fizik (90%) ose donacione nga kompanitë me përgjegjësi shoqërore. Natyrisht, nuk duhet të harrojmë diasporën tonë që punon shumë dhe nuk harron kurrë popullatën e Bosnjës dhe Hercegovinës që ka nevojë për ndihmë. Të gjithë njerëzit që duan të kontribuojnë dhe marrin pjesë në misionin tonë: Le të ketë më shumë foshnje dhe më pak njerëz të uritur! - Mund të gjeni faqen tonë në Facebook, Bëj dikë të lumtur dhe të gjeni mënyra për të dhuruar aty, qoftë dhurimi i rrobave për foshnjat, ushqim apo para. Gjithashtu, të gjithë banorët e BeH mund të dhurojnë 3 KM për projektet tona me foshnjat duke telefonuar në numrin 17057.

Në cilat aktivitete jeni më të fokusuar tani? Cilat janë planet dhe synimet më të rëndësishme që planifikoni të realizoni në të ardhmen?

Aida: Preokupimi ynë aktual është një program i madh prenatal i dërgimit të pakove të "ndihmës së parë" për të gjithë gratë shtatzëna të papuna në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe gratë shtatzëna në gjendje nevoje sociale. Si pjesë e atij programi, çdo grua shtatzënë merr një pako që përfshin: përafërsisht dyzet e pesë pjesë të veçanta të veshjeve për fëmijë, këpucë për fëmijë, peshqirë dhe batanije, një set higjienik, pelena, shishe, biberon dhe një lodër. Ky projekt është i çmuar për ne, ka filluar në prill të këtij viti dhe deri më tani kemi dorëzuar mbi 200 pako. Mesazhet e grave tona shtatzëna se çfarë kuptimi kanë pakot tona për to janë të pabesueshme dhe një tregues i madh që vendi ynë kishte nevojë për një program të tillë. Në periudhën e ardhshme do të zhvillojmë këtë projekt si dhe dy projektet tona të tjera me foshnjat e me status të rrezikuar social, do të dëgjojmë nevojat e më të vegjëlve dhe do të përpiqemi të punojmë në harmoni me ta.

Na tregoni më shumë për punën e Kuzhinës së parë Publike për Bebe. Si lindi nevoja për një kuzhinë të tillë publike? Si punon? Si mundet kushdo që mund ta mbështesë punën e saj dhe ata që e përdorin atë?

Nihada: Kuzhina e parë publike për foshnja dhe dyqani falas për bebe si projekt unik në territorin e ish-Jugosllavisë filloi punën në nëntor të vitit 2021 dhe ndodhet në Bratunac. Nevoja për këtë lloj kuzhine është e madhe në të gjithë vendin, dhe duke pasur parasysh se ne si pjesë e projektit në terren "Le të shkojmë në festë për lindjen e foshnjës" ishim shumë shpesh në rajonin e Podrinjes, nga Konjeviq Polje në Ljeskovika, vendosëm që Kuzhina e parë publike për bebe do të ishte diku në mes, në Bratunac, ku përdoruesit nga Srebrenica, Bratunaci dhe të gjitha fshatrat përreth do të mund të vijnë dhe të marrin ushqimet e tyre. Ne e dinim që nevoja për një kuzhinë publike për bebe ishte e madhe, por nevojën reale e pamë vetëm pas hapjes, dhe kur vetëm në javën e parë të funksionimit, kishim dhjetëra foshnja në listën e pritjes. Kuzhina aktualisht ka 30 foshnja përdorues të rregullt dhe 70 foshnja të rastësishme që përdorin shërbimet tona. Foshnjat marrin çdo ditë një litër qumësht, qull (7 shije të ndryshme për shtatë ditë) dhe çdo ditë diçka tjetër nga programi i ushqyerjes së bebeve: biskota/plazma/oriz/polenta/kakao etj. Në fund të muajit. foshnjat marrin një pako me pelena dhe një komplet higjienik-kozmetik.

Një shitore bebesh falas funksionon gjithashtu si pjesë e kuzhinës për foshnja. Mund të na tregoni më shumë për të?

Nihada: Në kuzhinën tonë publike për bebe, ndodhet edhe një “butik” i vogël me rroba falas për bebe. Të gjithë përdoruesit tanë dhe të gjithë foshnjat në gjendje të rrezikuar sociale nga zona e aktivitetit të kuzhinës, në Free Shop, marrin rroba, këpucë, lodra, por edhe pajisje për bebe që nuk mund t'i blejnë, si krevat fëmijësh, karroca, karrige makinash, ulëse për ushqim etj.

Si e përfshini komunitetin në punën tuaj? Si arrini tek vullnetarët dhe mbështetësit? Dhe tek ato që kanë nevojë për mbështetjen tuaj?

Aida: Duke marrë parasysh ambientet tona shumë modeste dhe orët e gjata të punës në terren, ne nuk jemi në gjendje të ofrojmë vullnetarë në ambientet tona, por në këtë epokë digjitale që ofron mundësi të mëdha të pafundme, duke shpërndarë postimet tona, duke përhapur lajmet për punën tonë - të gjithë mund të bëhen vullnetarët tanë.

Si kontribuon shoqata Bëj dikë të lumtur në zhvillimin e filantropisë në Bosnjë dhe Hercegovinë?

Aida: Jemi të kënaqur që Bëj dikë të lumtur njihet nga popullata si një shoqatë, fokusi qendror i së cilës është fëmija. Edhe nëse bëhet fjalë për foshnjën, siç është rasti tek ne, shkakton emocione shtesë. Nëpërmjet punës sonë, ne arritëm të gjenim një mënyrë për të ndihmuar fëmijët pa i abuzuar prindërit ose kujdestarët e tyre. Në këtë mënyrë, ne përpiqemi të promovojmë filantropinë, e cila fillimisht reflektohet në qëndrimin tonë ndaj foshnjave dhe fëmijëve dhe më pas ndaj të gjithë njerëzve të tjerë. Prej gjashtë vitesh, ne po përpiqemi të thyejmë dhe të anashkalojmë disa stereotipa dhe paragjykime sociale-sociologjike që hasin, për shembull, fëmijët prindërit e të cilëve janë alkoolikë kronikë, fëmijët e prindërve që i lënë pas dore, fëmijët e prindërve të sëmurë mendorë etj. Në shumicën e rasteve, individët që ofrojnë ndihmë heqin dorë nga këta fëmijë për shkak të familjeve të tyre. Ne përpiqemi të gjejmë një model aktiviteti në të cilin fëmijët e tillë do të marrin mbështetje të plotë pa mundësinë që dikush t'ua ndalojë atë.

Cilat janë sfidat më të mëdha me të cilat përballeni në punë?

Aida: Për momentin është e vështirë të përcaktosh se cilat janë sfidat më të mëdha, duke qenë se po operojmë në një kohë shumë të vështirë, në të cilën përballemi me kriza të ndryshme muaj pas muaji. Së pari ishte pandemia, më pas kriza ekonomike, kriza ruso-ukrainase dhe më pas inflacioni. Në këtë biznes, ne përballemi çdo ditë me sfida të ndryshme dhe i kalojmë si marifete. Megjithatë, është më e vështirë për ne kur takojmë një foshnjë në një gjendje nevoje sociale dhe dëshmojmë një neglizhencë të rëndë nga prindërit. Institucionet kompetente nuk përgjigjen dhe ne jemi të pafuqishëm të bëjmë asgjë përveç ndihmës së thjeshtë humanitare.

Cilat janë sukseset më të mëdha që ka arritur deri më tani shoqata dhe çfarë dëshironi ende të arrini?

Aida: Edhe pse është paradoksale dhe çmenduri të thuhet se hapja e Kuzhinës publike për foshnja është një sukses sepse mposht shoqërinë dhe shtetin, megjithatë guxoj të them se kemi bërë përparim të madh në atë fushë. E them këtë kryesisht sepse foshnjat që kalojnë nëpër kuzhinën tonë, ishin në gjendje shumë të keqe shëndetësore për shkak të ushqyerjes joadekuate në muajt e parë të jetës (konsumimi i qumështit të lopës dhe dhisë në një ose dy muaj të jetës), dhe përsëri për shkak të formave të rënda të varfërisë. Foshnja të tilla pësuan pasoja të rënda shëndetësore, duke përfshirë ekzemë të rëndë, alergji dhe dëmtime të mushkërive dhe mëlçisë. Rezultati i tyre i gjakut ishte ''fshirë'', dhe foshnjave iu bë transfuzioni i plotë i gjakut. Nëpërmjet kuzhinës sonë publike për foshnja, ne ofrojmë për foshnjat ushqime të përshtatura që janë krijuar për të sëmurë të tillë alergjikë. Mund të themi me krenari se ushqejmë foshnjat, lëkura e të cilëve tani është e butë dhe e lëmuar dhe shëndeti i përgjithshëm në një nivel të kënaqshëm. Gjithashtu, ne jemi veçanërisht krenarë për programin tonë të ri prenatal: Dhuratë për gratë shtatzëna, të cilin e kemi filluar në prill të vitit 2022. Në kuadër të projektit, ne dërgojmë paketën e ndihmës së parë për çdo, grua shtatzënë të papunë ose grua shtatzënë në gjendje nevoje sociale në territorin e Bosnjës dhe Hercegovinës.

Paketa përbëhet nga afërsisht 45 copë rroba për fëmijë, këpucë për fëmijë, pelena, peceta të lagura, kozmetikë për fëmijë, biberona dhe shishe, xhaketa, batanije dhe peshqirë dhe lodra. Ne duam të qëndrojmë pak më gjatë në këtë projekt për t'i dhënë formë sa më efikase dhe sa më cilësore dhe për t'i mundësuar të marrë një pako çdo gruaje shtatzënë që nuk mund të përballojë rrobat për fëmijë.